• Në fund të këtij teksti, keni dokumentin!
E lexova dhe ri-lexova shumë herë Draft-Statutin Europian për Asociacionin. Edhe versionin anglisht, edhe versionin në gjuhën shqipe, e cili është përkthim jozyrtar.
Nuk e di a është në mënyrë përfundimtare i pranuar nga Kosova ky version.
Sidoqoftë, nëse ky dokument do të mund të ndryshohet – vështirë të thuhet, por ajo që besoj unë është që Kosova duhet të fitojë diçka seriozisht të madhe si parakusht për zbatim të këtij dokumenti.
Sepse, ky Draft-Statut është shumë i gjerë dhe i thellë.
Serioz në kompetencat që ia atribuon Asociacionit, por mbi të gjitha shumë serioz në mundësinë që ia jep Serbisë që të funksionojë brenda Kosovës. Dhe kjo sidomos në arsim dhe shëndetësi, kujdes social, në financim dhe donacione, e të ngjashme.
Dokumenti origjinal është në gjuhën angleze.
Është saktësisht Draft-Statuti që i është dhënë Kryeministrit Kurti.
Është më ndryshe nga ai i Edi Ramës, edhe më ndryshe nga ai i FES-it, dhe shumë më ndryshe nga ai i Serbisë.
Po tentoj që të mos komentoj Draft-Statutin, sepse kam bindjen se ky Draft-Statut do të jetë një prej debateve të pashterrshme në Kosovë për një kohë më të gjatë.
Tek e fundit, ka ekspertë të fushës juridike dhe të qeverisjes lokale që mund të komentojnë me më shumë kompetencë.
Por, mbi të gjitha, është Gjykata Kushtetuese ajo që do ta jep verdiktin nëse ky Draft-Statut është në përputhje me Kushtetutën, në germë dhe frymë, apo nuk është i tillë.
Sidoqoftë, në përgjithësi këto janë elementet e këtij Draft-Statuti:
- Asociacioni quhet: Asociacioni i Komunave me Shumicë Serbe në Kosovë
- Selia e Asociacionit do të jetë në Mitrovicën e Veriut, përpos nëse komunat anëtare vendosin ndryshe pastaj
- Draft-Statuti ka gjithsej 45 nene dhe ndahet në 7 kapituj.
- Asociacioni, i themeluar me këtë Statut, ofron një kornizë vetë-menaxhuese për komunitetin serb të Kosovës brenda nivelit ekzistues komunal të vetëqeverisjes lokale dhe nuk do të fitojë kompetenca ekzekutive shtesë në krahasim me komunat anëtare të saj. Korniza përfshin mbështetjen e ofrimit të shërbimeve të koordinuara në fusha specifike, me mundësinë për mbështetje financiare nga Serbia dhe një kanal efektiv komunikimi i drejtpërdrejtë për komunitetit serb të Kosovës në Qeverinë e Kosovës përmes Ministrisë së Administrimit të Pushtetit Lokal.
- Asociacioni ka personalitet juridik, në përputhje me ligjin në fuqi, dhe kapacitetin juridik të nevojshëm sipas ligjit të Kosovës për të përmbushur objektivat e saj, duke përfshirë të drejtën për të poseduar pasuri të luajtshme dhe të paluajtshme, për të pasur kompani në bashkëpronësi që ofrojnë shërbime lokale brenda fushëveprimit të Asociacionit dhe të lidhë kontrata, përfshirë kontratat e punës, si dhe të padisë dhe të paditet.
- Anëtarët e Asociacionit nuk mund të transferojnë pronësinë e pronës së tyre të paluajtshme tek Asociacioni.
- Komunitetet e tjera (joserbe) duhet të përfaqësohen në të gjitha organet e Asociacionit duke reflektuar diversitetin etnik të komunave anëtare.
- Asociacioni do të krijojë simbolet e veta zyrtare, të cilat mund të përbëhen nga një flamur dhe një stemë.
- Në përputhje me ligjin në fuqi, Asociacioni do të ketë të drejtë të bashkëpunojë, brenda fushave të kompetencave të anëtarëve të vet, me komunat dhe institucionet, duke përfshirë agjencitë qeveritare, në Serbi.
- Një bashkëpunim i tillë mund të marrë formën e ofrimit nga institucionet serbe të asistencës financiare dhe teknike, duke përfshirë pajisjet, në zbatimin e kompetencave komunale. Donacionet e mallrave dhe pajisjeve nga Serbia do të përjashtohen nga çdo taksë ose detyrim, në përputhje me legjislacionin në fuqi.
- E gjithë mbështetja financiare ose tjetër e marrë nga Asociacioni do t’i nënshtrohet mbikëqyrjes dhe auditimit të Autoriteteve Qendrore siç përcaktohet në këtë Statut dhe ligjin në fuqi.
- Asociacioni mund të krijojë marrëdhënie dhe të hyjë në marrëveshje bashkëpunimi me asociacione të tjera vendore dhe ndërkombëtare të komunave, autoriteteve lokale, rajoneve dhe njësive të tjera të vetëqeverisjes lokale në shtetet tjera.
- Asociacioni do të angazhohet në promovimin dhe mbrojtjen e të drejtave dhe interesave të komunitetit serb të Kosovës.
- Për të lehtësuar ushtrimin e këtyre kompetencave, organet e Asociacionit kanë të drejtë të miratojnë sa vijon:a) Rregullore.
b) Vendime.
c) Deklarata.
d) Rregulloren e Punës.
e) Udhëzime. - Asociacioni do të menaxhojë institucionet arsimore dhe shëndetësore, të cilat janë financuar drejtpërdrejt nga Serbia, në përputhje me procedurat specifike të përcaktuara në këtë Statut dhe në përputhje me legjislacionin në fuqi.
- “Rrjeti Arsimor Serb i Kosovës” dhe “Rrjeti Shëndetësor Serb i Kosovës” do të themelohen si ofrues privatë të arsimit dhe shëndetësisë nën përgjegjësinë e Asociacionit, duke theksuar Serbinë si kontribuesi financiar, si dhe zyrat kryesore të këtyre ofruesve të vendosur aktualisht në Serbi.
- Asociacioni do të menaxhojë funksionimin e këtyre ofruesve të arsimit dhe shëndetësisë.
- Këto shërbime të lirohen nga doganat dhe të gjitha detyrimet tjera për aq kohë sa ofrojnë shërbime në interes publik dhe në përputhje me këtë Statut.
- Në territorin e anëtarëve të Asociacionit, këta ofrues mund të përdorin objektet publike të krijuara dhe të bashkëfinancuara nga Serbia për ofrimin e shërbimeve shëndetësore dhe arsimore.
- Këto rrjete gjithashtu mund të autorizohen për të ofruar shërbimet e tyre në territoret e komunave joanëtare.
- “Rrjeti arsimor serb i Kosovës” do të lëshojë diploma të dyfishta. Dizajni i diplomës (diploma e dhënë nga Kosova) e dhënë nga “Rrjeti arsimor serb i Kosovës”, në pajtim me ligjin në fuqi, do të rregullohet me një marrëveshje të veçantë ndërmjet ofruesit dhe autoriteteve kompetente.
- Institucioni themelues në Serbi do të lëshojë një diplomë dublikatë (diplomë serbe). Vendi i lëshimit të diplomës dublikatë është qyteti (Serbia) ku janë selitë kryesore. Qeveria e Kosovës do ta trajtojë diplomën dublikatë si diplomë të huaj të vlefshme.
- Asociacioni financon iniciativat lidhur me arsimin – duke përfshirë bursat, trajnimin e mësuesve, grantet kërkimore, zgjidhjet e TI-së, shkëmbimet akademike, programet verore – për të mirën e avancimit të arsimit midis komunave anëtare.
- Asociacioni financon projektet ndërtimore dhe infrastrukturore që kanë të bëjnë me ofrimin e arsimit ndërmjet komunave anëtare të saj, si dhe ofrimin e mbështetjes financiare për mirëmbajtjen e arsimit dhe objekteve të lidhura me to (salla sportive, laboratorë IT, etj.).
- Te shëndetësia dhe kujdesi social:
Asociacioni, krahas dhe në lidhje me përgjegjësitë e përcaktuara në nenin 14 të këtij Statuti, do të ushtrojë funksione dhe mbikëqyrje të plotë (rregullon, organizon, koordinon dhe kryen punët) në kuadër të kompetencave të saj komunale që kanë të bëjnë me përmirësimin lokal të shëndetit primar dhe sekondar dhe kujdesin social.
- Asociacioni do të financojë dhe lehtësojë ngritjen e kapaciteteve dhe trajnimit profesional të personelit mjekësor dhe të mirëqenies sociale të anëtarëve të tij.
- Asociacioni do të financojë projektet e ndërtimit dhe infrastrukturës në lidhje me ofrimin e kujdesit shëndetësor dhe mirëqenies sociale.
- Asociacioni do të financojë banesa sociale në komunat anëtare.
- Asociacioni do të financojë ose mbledh fonde për mbështetjen e mirëqenies sociale të banorëve të komunave anëtare të saj.
- Asociacioni do të financojë blerjen e pajisjeve të specializuara mjekësore siç mund të jetë e nevojshme nga komunat anëtare dhe ‘Rrjeti serb i kujdesit shëndetësor’.
- Asociacioni, përmes një komisioni të përbashkët me Autoritetet Qendrore, do të lehtësojë pagesën e ndihmës financiare të mirëqenies sociale nga Serbia për përfituesit që banojnë në komunat anëtare.
- Te zhvillimi ekonomik, përpos aspekteve tjera, Asociacioni do të përfaqësojë interesat e anëtarëve dhe aktorëve ekonomikë të vendosur brenda kufirit administrativ të Asociacionit në marrëdhëniet me autoritetet qendrore, si dhe me operatorët e tjerë shtetërorë dhe ekonomikë. në rajon dhe më gjerë, duke përfshirë ato nga Serbia.
- Sa i përket planifikimit urban dhe rural, Asociacioni do të ushtrojë funksione dhe mbikëqyrje të plotë (rregullon, organizon, koordinon dhe kryen punët) në kuadër të kompetencave komunale që kanë të bëjnë me planifikimin urban dhe rural.
- Po ashtu, Asociacioni do të ofrojë këshilla ligjore, lëndore dhe kërkimore për Autoritetet Qendrore dhe anëtarët e tyre në lidhje me proceset e shpronësimit brenda kufirit administrativ të Asociacionit.
- Draft Statuti flet edhe për të kthyerit në Kosovë. Asociacioni do të miratojë masa për të mbështetur kthimin e qëndrueshëm të personave të zhvendosur dhe refugjatëve në Kosovë.
Asociacioni ndër të tjera edhe do të bashkëfinancojë programe të integrimit social-ekonomik për të kthyerit nëpërmjet anëtarëve. Po ashtu, Asociacioni do t’i ofrojë këshilla dhe mbështetje për komunat jo-anëtare në lidhje me politikat dhe masat e tyre lidhur me kthimin.
- Tek përfaqësimi i interesave të komunave anëtare, Asociacioni do të promovojë, shpërndajë dhe avokojë çështje me interes të përbashkët të anëtarëve të saj dhe t’i përfaqësojë ata, duke përfshirë edhe tek autoritetet qendrore.
- Asociacioni do të mund të themelojë ndërmarrje të përbashkëta publike për kryerjen e shërbimeve komunale në emër të anëtarëve të saj.
- Asociacioni do të përbëhet nga këto organe:a) Kuvendi.
b) President dhe Zëvendës President.
c) Bordi.
d) Këshilli Këshilldhënës
e) Administrata.
f) Zyra e Ankesave. - Kuvendi është organi suprem i Asociacionit.
- Kryetari dhe zëvendëskryetari zgjedhen nga Kuvendi.
- Këshill Këshillëdhënës përbëhet nga maksimumi 30 anëtarë, duke përfshirë të gjithë kryetarët e komunave anëtare. Është organ këshillimor.
- Bordi i Asociacionit është organi drejtues i Asociacionit dhe përbëhet nga 7 anëtarë.
- Kryesuesi i Bordit është Kryeshefi Ekzekutiv i Asociacionit.
- Stafi i administratës do të përbëhet nga qytetarë profesionistë dhe përgjegjës të Kosovës, pavarësisht nga vendbanimi i tyre komunal.
- Përpos zyrës së Ankesave, Asociacioni do të ofrojë edhe shërbimin e ndihmës juridike falas.
- Tek buxheti, Buxheti i Asociacionit dhe shpenzimet e tij do t’i nënshtrohen një periudhe pesëvjeçare të mbikëqyrjes nga Bashkimi Europian, me mundësi vazhdimi edhe pesë vjet tjera.
- Asociacioni do të financohet nga:
- Kontributet nga anëtarët e saj.
- Të ardhura dhe të ardhura nga shërbimet e ofruara nga Asociacioni, kompanitë e saj ose nga pasuritë e saj të luajtshme ose të paluajtshme.
- Transfertat nga Autoritetet Qendrore.
- Kontribute, grante, donacione, si dhe mbështetje financiare nga Asociacione dhe organizata të tjera, vendase dhe ndërkombëtare, përfshirë edhe Serbinë.
- Asociacioni do të përjashtohet nga detyrimet dhe taksat në përmbushjen e objektivave të saj, në të njëjtën bazë si komunat anëtare.
- Auditori i Përgjithshëm i Kosovës do të kryejë auditime të jashtme të Asociacionit.
- Kur themelohet Asociacioni, edhe themelimi edhe periudha fillestare dyvjeçare e veprimtarisë së Asociacionit do të monitorohen nga Bashkimi Europian. Por, mundet që Bashkimi Europian do të vazhdojë të monitorojë situatën.
- Asociacioni ka të drejtë të inicojë ose të marrë pjesë në procedurat para gjykatave kompetente, përfshirë Gjykatën Kushtetuese.
- Tek Gjykata Kushtetuese, inicon procedurë vetëm kur Asociacioni si person juridik mund të pretendojë se është viktimë e shkeljes së të drejtave dhe lirive themelore të garantuara me Kushtetutë.
- Do të ketë një Komision të Arbitrazhit, i përbërë nga tre përfaqësues: një nga Institucionet Qendrore, një nga Asociacioni dhe kryesuesi me pajtueshmëri. Nëse nuk ka pajtueshmëri për Kryesuesin, atëherë kryesuesi i Komisionit të Arbitrazhit të emërohet nga Bashkimi Europian.
- Tek Drejtori Rajonal i Policisë në Rajonin e Mitrovicës së Veriut, katër kryetarët e komunave verioredo t’i ofrojnë Ministrisë së Punëve të Brendshme listën e kandidatëve për emërim.
- Si dhe, Asociacioni do të mund t’i këshillojë anëtarët e vet që të kundërshtojnë kushtetutshmërinë e ligjeve ose akteve të Qeverisë nëse ka pretendime të tilla.
– Ky është Draft-Statuti në origjinal:
www.burimramadani?media=1691246898.com_EU Draft_Statue_October 2023
- Ky është Drafti-Statuti Europian për Asociacionin, në përkthim jozyrtar në gjuhë shqipe.
